ROMA, LA MIA NUOVA CITTÀ

 

Alla città di Roma ogni definizione sta stretta. Te ne accorgi appena arrivi. Ti convinci quando cominci a conoscerla. “Roma, una bella città?“. Banale, anche se vero. “Roma capitale d’Italia?”. Esatto, ma geograficamente asciutto. “Roma città d’arte?”. Giusto, ma riduttivo. “Roma, meta turistica?”. Semplicemente ai confini dell’offesa.

ARTI MIGRANT

Arti është pazgjishmërisht i lidhur me humanitetin, sepse realizohet nëpërmjet dhe brenda tij. Porse gjithshka fillon nga humaniteti i artistit, ajo magmë e papërcaktuar ndjenjash, ndjesish, intuite, emocionesh, që kërkon një rrugëdalje nga thellësitë e shpirtit; për t’u derdhur e për të marrë formë më pas në copë, gur, mermer, letër, ekran. Ka një lidhje të pamohueshme ndërmjet historisë, jetës, provave, gëzimeve, dashurive, zhgënjimeve, vuajtjeve, në pak fjalë ndërmjet anës humane (njerëzore) të artistit dhe prodhimit të tij artistik. Ndonëse vepra e tij, pasi firmoset, rrëshqet fatalisht larg, mes mjegullnajave të së panjohurës, si anija e përuruar me shishen tradicionale të shampanjës, diçka i mbetet brenda nga krijuesi i saj; diçka e pareduktueshme, përjetësisht e skalitur, diçka personale.

TË VESHËSH MERMERIN

Pak vite më parë, dy parisianë, Léo Caillard (fotograf) e Alexis Persani (photo editor), tërhoqën vëmendjen e mediave me një ide të pazakontë. Zgjodhën disa statuja mermeri të muzeut të Louvre-it, i fotografuan dhe pastaj i përpunuan me Photoshop duke i veshur me rroba moderne.

PËRBALLË LAKURIQËSISË NË ART

Nuk është hera e parë në historinë e njerëzimit që trupi i njeriut i shprehur në art bëhet objekt polemike. Ndodhi edhe gjatë vizitës së Presidentit të Iranit, Hassan Rouhani, në Itali në janar të 2016.

MË JEPNI NJË GJILPËRË

Në Galerinë e Belvederes të Vjenës shkova për të parë vepra të famshme të pikturës botërore. Kjo galeri ka fatin të ketë në koleksionin e vet vepra të periudhave të ndryshme: mesjeta, baroku, romanticizmi, impresionizmi, e kështu me radhë. Atje mund të admirohen autorë si Paul Cézanne, Vincent van Gogh, Claude Monet, Egon Schiele, Oskar Kokoschka, Gustav Klimt, por edhe të tjerë big nga arti i djeshëm dhe ai bashkëkohor.

SHKËPUTJE ME PAK ZHGËNJIM

Jo vetëm udhërrëfyesit turistikë, por edhe njohësit e Vjenës, të këshillojnë ta vizitosh medoemos Ekspozitën e Shkëputjes (Wiener Secessionsgebäude). Për shkak të ftesave të ndryshme, përshkrimeve nëpër libra, komenteve të artdashësve dhe nxitjeve të admiruesve të ndryshëm, ndërtesa e famshme e Shkëputjes vjeneze bëhet një must për turistin e huaj, një etapë që nuk mund të kapërcehet në asnjë mënyrë.

PUTHJE NË SERI

Kur po shkoja drejt Galerisë austriake të Belvedere (Österreichische Galerie Belvedere) në Vjenë isha pak i emocionuar. Për herë të parë kisha mundësinë të shikoja, midis të tjerash, disa vepra të famshme të Gustav Klimt, një nga piktorët e mi të preferuar.

NË RESTAURIM E SIPËR

 

Më shumë se burim, shatërvan, çezmë, monument, skulpturë, Fontana di Trevi është skenë. E veçantë, e paparë, e pazakontë, sidoqoftë në thelb e në pamje mbetet skenë.

CENET E PËRSOSMËRISË

Është praktikisht e pamundur ta vizitosh Romën e mos ta njohësh sadopak Gian Lorenzo Bernini-n, skulptor e piktor i famshëm i 1600-s, protagonisti më i madh i artit barok. Edhe kur nuk e kërkon, e takon rastësisht në sheshet Navona, Barberini, Spanja, e të tjera vende të njohura, ku ia dallon dorën tek skulpturat, shatërvanët, statujat. Mirëpo nga larg, ose në hapësira të gjera si sheshet, për arsye hapësinore, vështirë t’ua dallosh hollësitë veprave të artit. E megjithatë arti i Berninit bazohet tek hollësitë, detajet, nyjëtimet.

KLITHMA NË LUNA PARK

Ekspozita me veprat e piktorit Edvard Munch, që vijon të mbetet e hapur në Palazzo Ducale në Genova të Italisë, deri nga fundi i këtij muaji, ngjalli kureshtje të madhe tek publiku. E realizuar për nder të 150 vjetorit të lindjes së piktorit të njohur, ekspozita rreket ta ripërshkojë rrugëtimin artistik të piktorit norvegjez, duke treguar kryesisht kapërcimin epokal nga natyralizmi impresionist në pikturën avangardiste ekzistenciale për të cilën u bë i njohur.