TREGU I GJUHËS

Që tregu ndikon në një farë mënyre mbi gjuhën shqipe dihet nga të gjithë. Ndoshta më pak njihen mënyrat e këtij ndikimi, të cilat nuk mëtoj t’i shteroj në këto pak radhë. Desha vetëm t’ju përcjell ndodhinë e disa ditëve më parë, duke jua lënë të hapur hapësirën e diskutimit.

HISTORI SHKRONJASH

Pak ditë më parë, më tërhoqi vëmendjen fushata që një e përditshme e njohur argjentinase filloi për futjen e shkronjës “ñ” në lëmenjtë (domain) e internetit. Slogani i fushatës ishte: “No es lo mismo un panal que un pañal”. Siç mund të parashikohej lehtë, mua më vajti mendja tek “ë”-ja shqiptare. E jo pa të drejtë.

SHQIPJA E ZYRTARIT

Le ta fillojmë me pyetje retorike: “Organet dhe institucionet shtetërore a duhet të komunikojnë midis tyre?” “A ka rëndësi forma e komunikimit në administratën shtetërore?”, “A duhet të shprehet qartë shteti?”, “A ka të drejtë qytetari t’u kërkojë institucioneve qartësi në mesazhet e tyre?”.

ALBANOLOGJIA JASHTË KUFIJVE

Në historinë e albanologjisë studiuesit e huaj zënë medoemos një vend thelbësor, sepse kanë hedhur themelet e saj. Është e tepërt të thuhet se ky kontribut ka një vlerë të jashtëzakonshme për kulturën shqiptare. Mirëpo, në qoftë se kontributi historik i albanologëve paraqitet sot i padiskutueshëm, kam frikë se albanologjia aktuale, që buron nga qendrat e ndryshme studimore jashtë Shqipërisë, nuk gjendet në pozitë të pacenueshme. 

UDHA E SHKRONJËS “Ë”

[humor]

Historia e shkronjës “ë” ka mbetur ende pa shkruar. Si fillluan polemikat për dobishmërinë e saj? Si u rreshtuan palët në këtë betejë epokale? Cilat ishin arsyet që e dobësuan deri në zhdukje totale? Pas kaq vitesh, historiografët dhe historianët e gjuhës, ende të angazhuar me çështjet madhore kombëtare, nuk e kanë thënë fjalët e vet. Ndërkohë, ne që merremi me rrëfenja diçka mund të tregojmë për “ë”-në, pa mëtuar t’i vëmë vulën njërës prej historive më të pabesueshme të alfabeteve botërore.

FJALA SI LLAMBUSHKË

Fundi i qershorit dhe fillimi i korrikut i vitit 2016 përkoi edhe me dendurinë më të madhe të përdorimit të një fjale të re në gjuhën shqipe: vetingu. Për ata që nuk e dinë, fjala është marrë nga anglishtja vetting që, sipas  fjalorit të Oxford-it, tregon veprimin ose procesin e shqyrtimit/verifikimit të dikujt ose diçkaje [1].

PESHA E FJALËS

Nuk është nevoja të citohet shkrimtari Karlo Levi, me të famshmen “Fjalët janë gurë”, për të vërtetuar se fjalët kanë peshë, ndaj edhe duhet të përdoren me kujdes.

GJUHA DHE PAKICAT GJUHËSORE

Për seminarin me titull “Gjuha e pakicat gjuhësore: shqipja dhe arbërishtja”, që u zhvillua në Romë, më 22 shkurt 2016, mund të thuhen vetëm fjalë të mira, si nga pikëpamja e temës së gjetur, ashtu edhe për nga cilësia e panelit të folësve.

KUR QENI KA LAKRA NË KOKË

Viti 2016 nuk filloi mirë për kritikun e njohur të artit, Vittorio Sgarbi, i cili mori vesh se ishte denoncuar në prokurorinë e qytetit Ferrara, për fyerje të rënda ndaj dhive.

SHKRONJA NË UDHËKRYQ

Në shkrimin Udha e shkronjës “ë”, kur përfytyruam me nota humoristike historinë e saj, lamë jashtë e nuk u thelluam në disa aspekte që kanë nevojë të nënvizohen më tej, edhe pse i kemi trajtuar herë pas here këtu në blog.

Përderisa shkronja ë vazhdon të snobohet, kjo do të thotë se argumentet funksionaliste nuk i kanë bindur shqipshkruesit. Shembujt e kundërvënies e/ë brenda sistemit të shqipes, që jepte Xhaxhai pak kohë më parë, tregojnë se dy shkronjat, pavarësisht nga ngjashmëritë, kanë role të ndryshme në gjuhë. Në rast se këto role ngatërrohen, atëhere kemi rritje të konfuzionit në shqip.