Kush ka fëmijë, e di që është e vështirë t’ua masësh temperaturën nën sqetull kur janë të vegjël. Për këtë arsye kanë shpikur termometrin që vendoset në vesh. Këtë pamje përfytyrova kur mësova për “veshshkuljen”, ose “tërheqjen e veshit”, siç është përmendur në media, ose më saktë incidentin e ndodhur në Vjenë, në Akademinë Diplomatike, midis diplomatit Egin Ceka dhe kryetarit të Partisë Socialiste, Edi Rama.
Deri verën e kaluar, pyjet shqiptare ishin rrethuar nga një heshtje që të shurdhonte veshët. Pastaj heshtja u thye për shkak të zjarreve që ranë deri në afërsi të kryeqytetit. Mirëpo, pasi përfundoi emergjenca, mbi pyjet shqiptare ra përsëri heshtja e indiferencës. Për një sërë arsyesh, pyjet nuk kanë qenë ndonjëherë në qendër të opinionit publik shqiptar. Por e meritojnë vallë këtë trajtim?
Hapësira virtuale shqiptare po rritet gjithnjë e më shumë. Interneti në shqip, por edhe komunikimi nëpërmjet mjeteve elektronike, edhe pse jo në mënyrë organike e lineare, po i zgjeron dita ditës kufijtë e vet. Kjo rritje nuk mund të konsiderohet ende zhvillim i mirëfilltë, megjithatë duhet pranuar se tekstet në shqip janë shtuar si nga ana sasiore ashtu edhe nga ana cilësore. Mirëpo, disa fusha e lugina të hapësirës së internetit shqiptar i ngjasojnë përnjimend far west-it të dikurshëm, po të kemi parasysh trajtimin që i bëhet tekstit.
Gjithshka filloi me stigmatizimin që iu bënë komenteve në disa faqe të njohura në internet. Komentet kanë cilësi të dobët, janë vulgare, agresive, muhabetprishëse, e akuza të tilla spekulative. Rrjetet sociale filluan me tam-tam-in virtual dhe bënë të mundur takimin e parë të komentuesve, në një faqe të vjetër tiranase, me ngjyrë të gjelbër e të thjeshtë. Ishin vetëm 8, aq sa bit ka byte, por komentues me përvojë e me prejardhje nga familje me tradita.
Zgjedhjet e fundit në Itali na dhuruan një sërë të papriturash. Tashmë fituesit quhen humbës, humbësit duken fitimtarë, të vdekurit konsiderohen plot jetë. Botë politike e përmbysur. Po t’i shtohemi edhe ne turmës së gazetarëve, politologëve, sociologëve, analistëve, vëzhguesve, kancelarive, e kështu me radhë, do të kishim vetëm një rezultat: rritjen e rrëmujës. Po të ushtroheshim në “artin” e krahasimit, p.sh. midis realitetit politik italian dhe atij shqiptar, ndoshta do të kuptonim së bashku diçka të re, pa harruar se metoda vetë nënkupton një farë “dhune” ndaj konteksteve në ballafaqim.
Arsyet që shqiptarët i qasen shpeshherë historisë në mënyrë problematike duhen kërkuar gjithkund, duke filluar nga vetë e kaluara e tyre, për të vijuar me psikologjinë dhe ideologjinë kombëtare, por nuk duhet harruar se një pjesë e keqkuptimeve rrjedh nga pështjellimi i roleve të aktorëve publikë.
Polemikat që shoqëruan të dhënat e fundit të Censusit shqiptar dëshmuan në radhë të parë mungesën e besimit tek organizmat e ngarkuara me këtë detyrë e në përgjithësi tek institucionet e vendit. Dyshimet për të dhënat e pasakta tani vinë edhe nga vëzhgues të huaj, të cilët vënë gishtin mbi një nga plagët e shoqërisë sonë, që në pamje të parë duket e parëndësishme.
Rando Devole 