Alla città di Roma ogni definizione 
sta stretta. Te ne accorgi appena arrivi. Ti convinci quando cominci a conoscerla. “Roma, una bella città?“. Banale, anche se vero. “Roma capitale d’Italia?”. Esatto, ma geograficamente asciutto. “Roma città d’arte?”. Giusto, ma riduttivo. “Roma, meta turistica?”. Semplicemente ai confini dell’offesa.
Në fund të prillit, në Tiranë, u mbajt një seminar me titull “Menaxhimi i migracionit ne Shqiperi: Parashikimet e reja politike”. Qëllimi i mbledhjes ishte të prezantonte arritjet e deritanishme në zbatimin e politikave migratore në vend dhe rekomandimet për politikat e reja migratore. Promovueses të nismës, IOM (Organizata Ndërkombëtare për Migracionin), nuk ke ç’i thua. Nisma ishte inteligjente, në momentin e duhur dhe me synime të dobishme.
Po ta shohësh librin për Kombinatin, pyetja e parë që të lind vetvetiu është kjo: “Ç’lidhje ka një profesor italian me lagjen e njohur të Tiranës?”. Në fakt, libri i porsa botuar me titullin “Kombinat” mban emrin e studiuesit Luigi Za. Me sa shihet, pyetja nuk tingëllon dhe aq mirë. Mund të riformulohet kështu: “Përse vallë një lagje periferike e Tiranës i ka tërhequr vëmendjen studiuesit italian?”. Përgjigjja del në pah pjesërisht me nëntitullin e vëllimit: “Historia dhe jeta e përditshme e lagjes simbol të Tiranës”. Kombinati, pra, shfaqet në cilësinë e simbolit të kryeqytetit shqiptar e ndoshta të gjithë Shqipërisë, nga industrializimi i viteve pesëdhjetë deri në ditët tona.
Imigr
acioni është një nga temat me të cilat është më e lehtë të biesh në kurthin e stereotipave; ato të frikës, që e paraqesin imigracionin si një kërcënim, dhe ato të përkundërta, që ushqehen nga një optimizëm i përgjithshëm. Vetë nocioni i “imigrantit” shndërrohet kështu në një stereotip, duke harruar se imigrantët janë njerëz që vijnë nga vende të ndryshme, që kanë kultura të ndryshme, gjuhë të ndryshme, dhe një mënyrë të ndryshme për të jetuar praninë e tyre në Itali. Libri “Imigracioni shqiptar në Itali” ofron rastin për të reflektuar lidhur me tema shumë aktuale, që kanë të bëjnë me imigrantët dhe natyrisht me shoqëritë nga ku nisen e ku mbërrijnë. Ndryshimet epokale të ndodhura në vendet perëndimore kërkojnë një përqasje dhe një përgjigje strukturore ndaj problematikave të reja, midis të cilave spikat pa dyshim imigracioni. Dukuri komplekse që duhet kuptuar para se të administrohet. Të flasësh për integrim, shtetësi, mbrojtje, të drejta, detyra, multikulturalizëm, solidaritet, dinjitet, mundësi, globalizim, identitet, ndryshmëri, punë, flukse, politika, do të thotë të pranosh sidat e modernitetit dhe të përballosh problemet e së tashmes e të ardhmes.Rando Devole, L’immigrazione albanese in Italia, Agrilavoro ed., Roma 2006, Isbn: 88-88110-22-4, f. 311.
Librin mund ta gjeni në të gjitha libraritë Adrion në Tiranë.
Rando Devole 